Mới đây, em T., 15 tuổi, được phát hiện có hành vi tự gây thương tích do chịu nhiều áp lực tâm lý.
Lớn lên trong một gia đình thiếu sự kết nối, thường xuyên cãi vã, lại bị bạn bè xa lánh và gánh nặng học tập đè nặng, T. dần rơi vào trạng thái cô lập, trầm cảm. Trong những lúc bế tắc, việc rạch tay trở thành cách duy nhất để em giải tỏa cảm xúc và tìm lại cảm giác “kiểm soát” bản thân. May mắn, T. được phát hiện kịp thời và đang được điều trị tại Viện Sức khỏe Tâm thần – Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) bằng liệu pháp kết hợp giữa thuốc chống trầm cảm và trị liệu tâm lý.
Em N.T.H. (TP.HCM) chia sẻ: “Một thời gian trước, em thường cảm thấy rất mệt mỏi và chán nản. Có những lúc em thấy mình vô dụng, không ai hiểu hay quan tâm. Khi quá buồn, em thường tự đập tay vào tường hoặc bóc da tay đến chảy máu. Lúc đó, em không thấy đau mà chỉ thấy nhẹ nhõm hơn. Sau này, khi vết thương lành lại, em thấy hối hận và sợ bị phát hiện. Nhưng mỗi lần buồn, em vẫn lặp lại. Giờ nghĩ lại, em nhận ra đó không phải là cách giúp mình khá hơn, mà chỉ khiến mọi thứ tệ hơn thôi”.
Bác sĩ CK II Lâm Hiếu Minh, Đơn vị Tâm lý lâm sàng – Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết: “Hành vi tự gây thương tích có thể dẫn đến những hệ quả nghiêm trọng về tâm lý. Người có hành vi này thường mang trong mình suy nghĩ tiêu cực, tự ti và mất kiểm soát cảm xúc. Từ đó, họ có nguy cơ chuyển sang những hành vi cực đoan hơn như tự sát hoặc gây hại cho bản thân. Ngoài ra, nhiều trường hợp sau khi tự làm đau mình còn tìm đến chất gây nghiện để làm dịu nỗi sợ, nỗi đau hoặc trốn tránh thực tại. Về lâu dài, điều này có thể dẫn đến rối loạn hành vi, thậm chí là xu hướng bạo lực với người khác hoặc các hành vi chống đối xã hội. Việc sớm nhận biết, thấu hiểu và can thiệp tâm lý đúng cách là yếu tố quyết định giúp người trẻ thoát khỏi vòng luẩn quẩn của nỗi đau và tự hủy hoại bản thân”.
Bác sĩ Lâm Hiếu Minh cho rằng, khi trẻ có biểu hiện cảm xúc hoặc hành vi tiêu cực, gia đình cần sớm đưa trẻ đến các cơ sở y tế hoặc phòng tâm lý học đường để được hỗ trợ. Ông nhấn mạnh, những hành vi tự gây thương tích chỉ là bề nổi của vấn đề sâu hơn như trầm cảm, rối loạn khí sắc hay sang chấn tâm lý, vì vậy cần được đánh giá và can thiệp kịp thời.
Theo Thạc sĩ Nguyễn Phương, Viện Tâm lý SunnyCare, khi trẻ phải đối mặt với nhiều áp lực như học tập, mâu thuẫn gia đình hay cảm giác cô đơn trong cuộc sống, những tổn thương tâm lý ấy sẽ dần tích tụ theo thời gian. Nếu không được chia sẻ và bày tỏ đúng cách, các em có thể tìm đến hành vi tự làm tổn thương bản thân như một hình thức giải tỏa tạm thời để giảm bớt căng thẳng.
Chuyên gia cho rằng, những hành vi này không đồng nghĩa với việc các em muốn chấm dứt cuộc sống, mà là một tín hiệu cầu cứu âm thầm. Khi cha mẹ hoặc người lớn phát hiện ra, điều cần thiết không phải là phán xét, mà là sự thấu hiểu, bình tĩnh và đồng hành. Việc giúp trẻ nhận ra giá trị của bản thân, khôi phục niềm tin và kết nối lại với cảm xúc tích cực là cách hiệu quả nhất để hạn chế những hành vi tự gây đau đớn cho mình.
Lời Cảnh Báo được phát sóng vào lúc 19h50 Thứ Hai và Thứ Tư hàng tuần trên kênh THVL1. Chương trình do Báo và phát thanh, truyền hình Vĩnh Long phối hợp Jet Studio thực hiện.
