Chương trình Người Thứ 3 tuần này mang đến câu chuyện của chị B – 53 tuổi, người đã làm dâu hơn ba thập kỷ và từng trải qua nhiều mâu thuẫn với mẹ chồng nổi tiếng vì tính “tiết kiệm” đến mức cực đoan.
Trò chuyện cùng Tiến sĩ Tâm lý Tô Nhi A, chị B chia sẻ rằng mình tình cờ gặp chồng tại nơi làm việc, dần nảy sinh tình cảm vì hợp tính cách, gia đình hai bên cũng hòa hợp nên quyết định tiến tới hôn nhân. Gia đình chồng chỉ có hai người con trai – chồng chị và một em trai. Khi đó, em trai đã ra ở riêng, nên vợ chồng chị sống chung với bố mẹ chồng.
Theo phong tục, nhà trai sẽ mang 10 triệu đồng lễ sang nhà gái. Thế nhưng, mẹ chồng chị lại thẳng thắn nói: “Chỉ đưa 4 triệu thôi”, khiến gia đình chị B vô cùng bất ngờ. Không muốn đôi co, chị chấp nhận và nói với cha mẹ: “Thôi, để cho nhà trai tự lo”. Tuy nhiên, sự nhún nhường ấy lại khiến mẹ chồng nghĩ rằng chị dễ bị bắt nạt – và từ đó, nhiều hành vi khắt khe bắt đầu xuất hiện, khiến chị không khỏi bức xúc.
Trong ngày cưới, khi bố mẹ chị B mở phong bì lễ mới biết nhà trai chỉ đưa 4 triệu thay vì 10 triệu như đã thỏa thuận. Chồng chị sau đó về hỏi: “Sao mẹ đưa như vậy?”, lúc đó mẹ chồng mới đưa thêm cho đủ. Tuy nhiên, gia đình chị B đành im lặng vì ngại làm lớn chuyện.
Chị B hiểu rằng đây là hành động thiếu tôn trọng. Nhưng vì đang mang thai và muốn con được sinh ra trong một gia đình đầy đủ cha mẹ, chị “nhắm mắt đưa chân” bỏ qua để giữ hòa khí, dù trong lòng vẫn cảm thấy bị xem thường. Dù vậy, chị vẫn hy vọng sẽ có một lúc nào đó để mẹ chồng nhận ra điều sai và rút kinh nghiệm.
Ngày đầu về nhà chồng, chị B đã dậy sớm chuẩn bị cơm nước và mời mẹ chồng ra ăn, nhưng cách xưng hô “cô” khiến bà không hài lòng: “Sao lại gọi mẹ chồng bằng cô?”. Chị thẳng thắn ám chỉ chuyện tiền cưới bị đưa thiếu: “Ủa, cô cũng đâu có coi con là dâu đâu. Cô nên nhớ khi ra chợ mua bó rau, cô cũng phải đưa đủ tiền người ta mới bán. Đằng này, tiền cưới cô đưa không đủ thì làm gì có dâu?”, khiến mẹ chồng im lặng.
Từ đó, chị B cố tình mua đồ ăn đắt tiền để “chọc tức”, vì biết mẹ chồng vốn tính giữ tiền, nhưng chị B vẫn lấy lý do là để bồi bổ cho thai nhi. Dù mong bà nhận lỗi để bỏ qua, mối quan hệ vẫn căng thẳng khi mẹ chồng liên tục soi xét từng khoản chi tiêu, từ mắm muối, đồ ăn đến điện nước. Có lần, bà lấy bớt thực phẩm cho người thân; khi chị hỏi thì bị mắng là ích kỷ, khiến khoảng cách giữa hai người ngày càng xa.
Ngay cả khi trong nhà đã có máy giặt, mẹ chồng vẫn muốn giặt tay để tiết kiệm, thường so sánh với thời mình làm dâu xưa. Bà yêu cầu giặt tay với lý do: “Cho tiết kiệm điện nước mà lại bền. Sao bây giờ cái gì cũng phụ thuộc vào máy móc vậy?”, đồng thời chỉ cho phép mua quần áo loại rẻ tiền dù nhanh hỏng. Ban đầu, chị B chọc tức mẹ chồng bằng việc mua những món đắt tiền, viện cớ là để tẩm bổ cho thai nhi như một cách đáp trả sự khắt khe và tiết kiệm quá mức của bà.
Hàng tháng, hai vợ chồng chị B đưa cho mẹ 3 triệu đồng, còn tiền điện và tiền gas thì tự chi trả. Thế nhưng, bữa cơm hằng ngày vẫn chỉ quanh quẩn vài món đơn giản: “Đậu hũ, thịt heo, trứng chiên, rau luộc, chứ không có món gì khác nữa. Nhiều khi tôi đi làm về mệt, nhìn mâm cơm là hết muốn ăn luôn”. Chủ nhật chị B mua đồ ngon thì mẹ chồng lại càm ràm: “Con mua thịt bò gì nhiều vậy? Sao phung phí quá vậy!”.
Dù bản thân vẫn tiết kiệm theo nguyên tắc, chị B vẫn không làm mẹ chồng hài lòng. Mẹ thường nhắc: “Hồi đó ba mẹ, ngày đói phải ăn cơm độn, ăn khoai, ăn ngô, đâu có sung sướng như tụi bây bây giờ. Sung sướng quá rồi thành ra phung phí”. Chị B nêu quan điểm: “Mình làm thì mình phải hưởng. Có làm thì phải có hưởng, chứ mình cắt xén thì làm để làm gì”. Nhưng dù nói vậy, mẹ chồng vẫn tiếp tục càm ràm từng chút một.
Vấn đề quần áo trong gia đình cũng gây mâu thuẫn. Khi chị góp ý về việc những bộ quần áo rẻ tiền bị nhàu sau vài lần giặt, chị khuyên mẹ nên mua đồ tốt hơn vì vừa sang vừa bền, mà giá cũng không quá chênh lệch. Tuy nhiên, mẹ không đồng ý và lý giải: “Sao bao nhiêu người mua đó có sao đâu, cũng mặc có sao đâu. Hồi xưa mẹ cũng tiết kiệm vậy mà nuôi được chồng mày”. Nhiều vấn đề khác cũng khiến chị cảm thấy khó trao đổi trực tiếp với mẹ, gây ra căng thẳng trong gia đình.
Có lần, bạn đến chơi, chị B nhờ mẹ chồng chuẩn bị cơm. Thấy mâm cơm chưa đầy đủ, chị đề nghị mua thêm món để tiếp đãi chu đáo: “Mình ăn trong gia đình thì không sao, nhưng đã có bạn bè, khách khứa thì phải chỉn chu một chút để người ta khỏi cười mình”. Tuy nhiên, việc này lại khiến mẹ chồng giận. Suốt cả tuần sau đó, bà ghi chép chi li và rầy la về chuyện tiền bạc.
Sau một thời gian sống chung, chị B dần thấu hiểu những khó khăn mà mẹ chồng từng trải qua: “Một thời gian dài mẹ nuôi con, cha chồng đi công tác xa nên mẹ phải làm đủ thứ chuyện”. Chị nhận ra lối sống và tư duy tiết kiệm đã ăn sâu vào thói quen của mẹ, và việc thay đổi gần như không dễ.
Từ đó, chị B học cách ứng xử khéo léo hơn: “Mỗi lần mua cái gì, tôi cũng nói là giá thấp nhất, hoặc nói là bạn bè tặng để mẹ đừng có xót ruột”. Chị cũng khuyên chồng: “Thôi anh cứ nói với mẹ đừng tiết kiệm quá như vậy. Mình làm ra được thì mình xài được. Tiết kiệm thì phải tiết kiệm, nhưng ở mức độ thôi, đừng quăng phí mà cũng đừng tiết kiệm quá đáng”.
Nhờ điều chỉnh cách ứng xử, mẹ chồng chị B dần bớt những lời rầy la hay cắt xén chuyện tiền bạc, và không khí trong nhà cũng trở lại bình thường: “Hiện tại thì mẹ chồng tôi vẫn sống chung với tôi. Giờ thì cái nếp sống trong nhà nó bình thường lại rồi”. Chị nhận ra sự thay đổi không chỉ đến từ mẹ mà còn từ chính mình: “Tôi cũng phải tập theo cái nết của mẹ là tiết kiệm, tôi cũng tiết kiệm theo. Nhưng bản thân tôi biết tiết kiệm tới mức độ nào, chứ không quá đáng như mẹ”. Về sau, chị hiểu rằng xung đột chỉ làm gia đình thêm căng thẳng nên chọn cách mềm mỏng hơn để mẹ yên tâm, và nhờ chồng góp ý nhẹ nhàng để duy trì hòa khí.
Sau khi lắng nghe câu chuyện của chị B, Tiến sĩ Tô Nhi A cho rằng: “Trong mối quan hệ mẹ chồng – nàng dâu, điều quan trọng không phải là hơn thua, mà là biết nhường nhịn và tìm cách dung hòa khác biệt. Khoảng cách thế hệ là điều khó tránh, bởi vì mỗi người đều mang theo nếp sống và thói quen từ quá khứ. Thay vì cố thay đổi người khác, hãy linh hoạt thích nghi, khéo léo trong cách ứng xử để giữ hòa khí. Khi biết tiết chế, nhẫn nhịn đúng lúc và đặt sự bình yên của gia đình lên trên, mối quan hệ sẽ dần trở nên tốt đẹp hơn”.
Chương trình Người Thứ 3 phát sóng định kỳ vào lúc 20h thứ Ba hằng tuần trên kênh YouTube Jet TV Show.
